مقیاس‌های اندازه گیری نگرش‌ها

  • زمان مطالعه: ۶دقیقه

برای اندازه گیری نگرشها می توان از مقیاسهایی استفاده نمود که مهمترین آنها عبارتند از:

الف) مقیاس لیکرت (Likert style): 

یکی از رایج ترین مقیاسهای اندازه گیری است. این مقیاس از مجموعه ای منظم از گویه ها (عبارات) که به ترتیب خاصی تدوین شده، ساخته می شود. این گویه ها حالات خاصی از پدیده مورد انداره گیری را به صورت گویه هایی که از لحاظ اندازه گیری دارای وزن های مساوی است، عرضه می کند. پاسخ دهنده میزان موافقت خود را با هر یک از این عبارات در مقیاس درجه بندی شده که معمولا از یک تا پنج (یا هفت) درجه است، نشان می دهد. سپس پاسخ آزمودنی به هر یک از گویه ها از نظر عددی (رتبه) ارزش گذاری می شود. حاصل جمع عددی این ارزشها نمره آزمودنی را در این مقیاس به دست می دهد. امروزه اکثر پرسشنامه ها دارای مقیاس لیکرت هستند.

ب) مقیاس افتراق معنایی (Semantic Differential Scale):

در این مقیاس از پاسخ دهنده خواسته می شود تا مفهومی را روی یک مقیاس دوقطبی هفت درجه ای علامت گذاری کند. در دو قطب مقیاس دو صفت متضاد با هم قرار دارند.

ج) مقیاس ثرستون (Thurston scale):

در این مقیاس از پاسخ دهنده خواسته می شود تا تمام مواردی را که با آنها موافق است، علامت بزند. امتیاز هر فرد در این مقیاس بوسیله تعداد گویه هایی که با آنها موافق است تعیین می شود.

د) مقیاس گاتمن (Gatman): 

در این مقیاس گویه ها بر حسب دشواری، پیچیدگی یا ارزش وزنی مرتب می شوند و موافقت یا تایید یک گویه، موافقت با سایر گویه های کم وزن تر را به دنبال دارد. این ویژگی "تراکمی بودن" مقیاس گاتمن، امکان می دهد تا با داشتن امتیاز کلی فرد نمره وی را در هر گویه پیش بینی نماییم.

ه) مقیاس فاصله اجتماعی بوگاردوس (Bogardos): 

در این مقیاس گویه ها به صورت موقعیت های فرضی به ترتیب که معرف فاصله اجتماعی باشد، ارائه می شود. مقیاس بوگاردوس نوعی مقیاس سنجش نگرش است که در بررسی نگرش نسبت به گروههای قومی - نژادی، طبقات اجتماعی، گروههای مذهبی و حرفه ای مورد استفاده قرار می گیرد. پیش فرض این مقیاس آن است که هر چه فرد پیشداوری بیشتری در مورد یک گروه ویژه داشته باشد، فاصله اجتماعی بین او و اعضای گروه بیشتر خواهد بود.

منبع: سازمان و مدیریت: رویکردی پژوهشی نوشته سیدمحمد مقیمی