نکات لازم در تهیه و تنظیم پرسشنامه

  • زمان مطالعه: ۷دقیقه

برای جلب همکاری با پاسخگویان و نتیجه گیری بهتر لازم است تا نکاتی را در تهیه پرسشنامه رعایت کنیم:

1.  در نظم و ترتیب سوالات باید دقت کرد و تا آنجا که میسر باشد سوالات ساده تر را در آغاز پرسشنامه آورد تا رغبت بیشتری در پاسخگو ایجاد گردد. همچنین برای حسن ختام، خوب است چند سوال ساده نیز در بخش پایانی گنجانده شود.

2. در پرسش های آغازین خوب است تا علاوه بر سادگی مسئله جذابیت سوالات نیز مدنظر قرار گیرد تا از نظر روانی آمادگی فرد جهت همکاری و پاسخگویی بیشتر شود. می توان تعدادی سوال ساده و بی ربط را بین پرسشها قرار داد تا بر اثر تنوع ذهن پاسخگو از مطالب قبلی منحرف شده و آمادگی بیشتری برای ادامه پاسخگویی پیدا نماید.

3. به رابطه منطقی سوالات باید توجه نمود و به ویژه تقدم و تاخر سوالات مشروط را رعایت کرد. مثلا برای پرسش در مورد تعداد فرزندان باید اول از پاسخگو سوال شود که آیا ازوداج کرده یا خیر و بعد در مورد فرزندان سوال نمود.

4.  به فرهنگ جامعه پاسخگو باید توجه کرد و از طرح سوالات ویا عباراتی که عواطف پاسخگو را جریحه دار کند احتراز نمود.

5. سوال باید هر چه دقیق‌تر و روشن‌تر باشد تا پاسخ روشن و مشخص به دنبال داشته باشد. به عنوان مثال اگر از یک نفر سوال شود که در چه مقطعی تحصیل می کند پاسخ کوتاه مشخص می تواند ارائه نماید ولی اگر از او سوال شود شرایط تحصیلی او چیست ممکن است بر اساس استنباطی که از این پرسش دارد پاسخهای متفاوتی بدهد.

6.  با در نظر گرفتن شرایط پاسخگویان بایستی از یک سو حجم و موضوع پرسشنامه را متناسب با حوصله و ظرافت آنان تنظیم کرد و از سوی دیگر از بکار بردن لغات و مفاهیم پیچیده اجتناب نمود تا پاسخگویان با رغبت و توجه بیشتری به سوالات پاسخ دهند

7.  برای اطمینان از کارایی پرسشنامه و اینکه پرسشها می تواند متغیرهای مورد نظر پژوهشگر را به درستی سنجش نمایند بهتر است پرسشنامه ابتدا در بین تعدادی محدود توزیع و چنانچه کمبودها و نقایصی مشاهده شد نسبت به رفع آن اقدام و سپس به میزان موزد نیاز تکثیر و توزیع نمود

8.  از ذکر سوالاتی که به طور بدیهی افراد جواب آری یا نه می دهند باید اجتناب شود.به عنوان نمونه اگر از افراد سوال شود آیا دروغ گفته اند یا نه همه ممکن است جواب منفی دهند ویا در پاسخ به این پرسش که آیا فردی منطقی هستید یا خیر جملگی ممکن است پاسخ مثبت دهند.

منبع: مبانی روش تحقیق: تدارک مقاله های تحقیقی و پایان نامه های دانشجویی/ دکتر علیرضا مهاجری